تغذیه یا رژیم غذایی در دوران بارداری از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا رشد و تکامل جنین وابسته به تغذیه در بارداری است. پس بهتر است روی تغدیه سالم در بارداری حساس باشید. آنچه که یک زن در دوران بارداری می‌خورد و می‌نوشد، مهم‌ترین منبع تغذیه بارداری است. بنابراین، متخصصان توصیه می‌کنند که یک مادر باید انواع غذاها و نوشیدنی‌های سالم را انتخاب کند تا مواد مغذی لازم برای رشد جنین را تامین کند.
- کالری در بارداری
- منابع غذایی مفید در بارداری
- گروههای غذایی مفید در بارداری
- تصورات نادرست درباره رژیم غذایی
- افزایش وزن در دوران بارداری
- توصیه های مهم برای افزایش وزن کل در طول دوران بارداری
- نرخ افزایش وزن معمول در بارداری
- نرخ افزایش وزن معمول در بارداری دوقلویی
- در هنگام برنامه‌ریزی غذایی دردوران بارداری به این نکات توجه کنید
بیشتر زنان باردار فقط نیاز به ۳۰۰ کالری اضافی در روز دارند. البته مقدار دقیق بستگی به وزن قبل از بارداری دارد. اگر قبل از بارداری لاغر شده‌اید، ممکن است به کالری بیشتری نیاز داشته باشید. اگر قبل از بارداری اضافه‌وزن داشته باشید، ممکن است کم‌تر به آن نیاز داشته باشید. می توانید با ماما و یا متخصص تغذیه در مورد این که چه مقدار کالری نیاز دارید و به طور کلی تغذیه در بارداری مشورت کنید.
براساس تحقیقات صورت گرفته یک زن بارداردر این دوران به کلسیم، اسید فولیک، آهن و پروتئین بیشتری نیاز دارد ،به همین دلیل است که این چهار ماده مغذی مهم هستند.
اسید فولیک:
اسید فولیک و ویتامین B در کمک به جلوگیری از نقص‌های هنگام تولد در مغز جنین و نخاع که به عنوان نقایص لوله عصبی شناخته می‌شود، بسیار حیاتی است.
توصیه می شود حداقل یک ماه قبل از باردار شدن، روزانه باید یک مکمل ویتامین حاوی ۴۰۰ میکروگرم اسیدفولیک مصرف کرد. در طول دوران بارداری، باید مقدار اسید فولیک را تا ۶۰۰ میکروگرم در روز افزایش داد .
منابع غذایی حاوی اسید فولیک: سبزیجات سبز برگی، غلات غنی‌شده ، نان و پاستا، لوبیا، مرکبات.
کلسیم:
کلسیم ماده ای است که برای ساخت استخوان و دندان استفاده می‌شود. براساس گزارش آکادمی تغذیه و مواد غذایی، اگر یک زن باردار کلسیم کافی مصرف نکند، این ماده معدنی از ذخایر استخوان‌های مادر گرفته می‌شود و به نوزاد داده می‌شود تا نیازهای اضافی بارداری را برآورده کند.
زنان باردار ۱۹ سال و بالاتر نیاز به ۱۰۰۰ میلی‌گرم کلسیم در روز دارند. براساس تحقیقات، نوجوانان باردار در سنین ۱۴ تا ۱۸ سال به ۱،۳۰۰ میلی‌گرم روزانه نیاز دارند.
منابع غذایی حاوی کلسیم: شیر، ماست، پنیر، آب‌میوه غنی‌شده با کلسیم و غذاهایی، ساردین و ماهی آزاد با استخوان، برخی از سبزی‌های پربرگ (مثل کلم).
آهن:
زنان باردار باید روزی ۲۷ میلی‌گرم آهن دریافت کنند که دو برابر مقدار مورد نیاز زنان دیگر است . مقادیر بیشتری از مواد معدنی برای تامین خون بیشتر و در نتیجه تامین اکسیژن نوزاد مورد نیاز است.
توصیه می شود که برای افزایش جذب آهن، در هنگام خوردن غذاهای غنی از آهن، از یک منبع خوب ویتامین C استفاده کنید. به عنوان مثال، یک لیوان آب پرتقال در هنگام صبحانه با غلات غنی‌شده با آهن
منابع غذایی حاوی آهن: گوشت ماکیان، ماهی، لوبیا و نخود، غلات غنی‌شده با آهن.
پروتئین :
در تغذیه در دوران بارداری پروتئین اهمیت بالایی دارد .پروتئین بیشتری در دوران بارداری نیاز است و پروتئین یک ماده مغذی سازنده است، زیرا به ساختن اندام‌های مهم در نوزاد مانند مغز و قلب کمک می‌کند.
منابع غذایی حاوی پروتئین: گوشت، ماکیان، ماهی، لوبیای خشک و نخود، تخم‌مرغ، آجیل، سویا.
گروههای غذایی مفید در بارداری:
تصور عموم این است که در دوران بارداری، بیشتر اوقات غذاهای مقوی خورده شود. اما برای تغذیه سالم دوران بارداری توصیه می شود که بر روی پنج گروه غذایی زیر تاکید گردد: میوه‌ها، سبزیجات، پروتئین کم‌چرب، غلات کامل و محصولات لبنی.
متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند که زنان بارداربرای تغذیه در بارداری نیمی از بشقاب خود را با میوه و سبزیجات پر کنند، یک چهارم آن با دانه‌های غلات و یک چهارم آن هم با یک منبع پروتئین کم‌چرب و همچنین یک محصول لبنی در هر وعده غذایی.
میوه‌ها و سبزیجات:
زنان باردار باید به ویژه در سه‌ماهه دوم و سوم بر روی میوه‌ها و سبزیجات متمرکز شوند. میوه ها کالری پایینی دارند و سرشار از فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند.
پروتئین:
زنان باردار باید از منابع پروتئین خوب در هر وعده غذایی برای حمایت از رشد جنین استفاده کنند. غذاهای غنی از پروتئین شامل گوشت، ماکیان، ماهی، تخم‌مرغ، سویا، پنیر، شیر، آجیل‌ها و دانه‌ها می‌شوند.
غلات سبوس‌دار:
این غذاها منبع مهمی از انرژی در رژیم غذایی هستند و همچنین فیبر، آهن و B را نیز تامین می‌کنند
لبنیات :
هدف برای سه‌تا چهار وعده غذایی لبنی در یک روزاست. محصولات لبنی مانند شیر، ماست و پنیر منبع غذایی خوبی از کلسیم، پروتئین و ویتامین D هستند.
تصورات نادرست درباره رژیم غذایی
بیماری صبحگاهی (تهوع صبحگاهی)
وقتی یک مادر تهوع صبحگاهی را تجربه می کند، بزرگترین اشتباهی که او می‌تواند انجام دهد این است که غذایی نخورد تا احساس بهتری داشته باشد.
علل دقیق تهوع صبح مشخص نیستند، اما ممکن است ناشی از تغییرات هورمونی و یا قند خون پایین باشد. این شکایت شایع می‌تواند باعث ایجاد موج تهوع و استفراغ در برخی از زنان به خصوص در سه‌ماهه اول بارداری شود و قطعا هم در مقطع زمانی صبح اتفاق نمی افتد پیشنهاد می شود در هر زمانی از روز، مقدار کمی از غذاهایی را بخورید که بوی خوبی ندارند، چون بوی غذا هم می‌تواند معده را ناراحت کند.
تمایل به غذا
یک میل ناگهانی و یا نفرت شدید از غذا در دوران بارداری برای زنان رایج است. برخی تمایل عمومی به شیرینی، غذاهای شور، گوشت قرمز و یا مایعات دارند. اغلب، ولع مصرف به یک ماده مغذی خاص مانند پروتئین بیشتر یا مایعات اضافی برای رفع تشنگی دارند تا یک غذای ویژه.
خوردن به جای دو نفر
وقتی مردم می‌گویند که یک زن باردار برای دو نفر غذا می‌خورد، این بدان معنا نیست که او نیاز به مصرف دو برابر غذای بیشتر یا دو برابر کالری دارد.
در حقیقت یک زن باردار در سه‌ماهه اول برای دو نفر در حال خوردن غذا نیست. در طول سه ماه اول، کالری مورد نیاز اساسا مشابه قبل از بارداری هستند. در طول سه‌ماهه اول، افزایش وزن توصیه‌شده بین 0.5 تا 2 کیلوگرم ( ۱ تا ۴ پوند) در طول دوره سه‌ماهه است.
معمولا به زنان باردار توصیه می شود تا ۲۰۰ کالری به دریافت غذایی معمول خود در طول سه‌ماهه دوم اضافه کنند و ۳۰۰ کالری در طول سه‌ماهه سوم خود اضافه کنند که نوزاد به سرعت رشد می‌کند.
افزایش وزن در دوران بارداری
افزایش وزن در دوران بارداری اغلب کاهش و یک جریان در طی نه ماه دارد و اندازه‌گیری وزن دوران بارداری دشوار است و یک ترازو نشان نمی‌دهد که آیا افزایش وزن به چربی بدن، وزن جنین یا دستاوردهای مایع اطراف جنین تبدیل می‌شود یا نه.
تعداد کل کالری‌ها که در طول دوران بارداری مورد نیاز هستند به قد و وزن مادر قبل از باردار شدن و فعالیت بدنی او بستگی دارد. به طور کلی، زنان کم‌وزن در دوران بارداری به کالری بیشتری نیاز دارند و زنان دارای اضافه‌وزن و چاق به کالری کمتری نیاز دارند.
توصیه های مهم برای افزایش وزن کل در طول دوران بارداری:
* زنان کم وزن که شاخص توده بدنی زیر ۱۸ دارند باید ۲۸ تا 40 پوند اضافه کنند( 12.7 تا 18 کیلوگرم)
*زنان وزن عادی که شاخص توده بدنی از ۱۸.۵ تا ۲۴.۹ دارند باید ۲۵ تا ۳۵ پوند وزن داشته باشند). ۱۱.۳ تا ۱۵.۸کیلوگرم)
*زنان با وزن بالا که دارای شاخص توده بدنی۲۵ تا ۲۹.۹هستند، باید ۱۵ تا ۲۵ پوند وزن داشته باشند)6.8 تا 11.3 کیلوگرم) *زنان چاق که شاخص توده بدنی بالای 30 دارند باید ۱۱ تا ۲۰ پوند وزن داشته باشند. (5 تا 9 کیلوگرم)
نرخ افزایش وزن معمول در بارداری:
بر اساس تحقیقات انجام شده زنان باردار در سه ماهه اول بارداری بین ۱ تا ۴.۵ پوند (۰.۴۵ تا ۲ کیلوگرم ) افزایش وزن دارند. همچنین زنان کم‌وزن و وزن طبیعی به طور متوسط در طول سه‌ماهه دوم و سوم بارداری هر هفته حدود ۱ پوند اضافه می کنند( حدود 0.5 کیلوگرم) و زنان با وزن بالا و چاق در سه‌ماهه دوم و سوم بارداری هر هفته حدود نیم پوند کسب می‌کنند.
نرخ افزایش وزن معمول در بارداری دوقلویی :
*زنان کم وزن: 50 تا 60 پوند (۲۲.۶ کیلوگرم به ۲۸.۱ کیلوگرم)
*زنان دارای وزن نرمال : ۳۷ تا ۵۴ پوند )۱۶.۷ تا ۲۴.۵ کیلوگرم)
*زنان با وزن بالا: 31 تا ۵0 پوند (14 تا 22.6 کیلوگرم)
*زنان چاق: 25 تا 42 پوند (11.3 تا 19 کیلوگرم)
در هنگام برنامه‌ریزی غذایی دردوران بارداری(تغذیه در بارداری) به این نکات توجه کنید:
* در هر وعده غذایی از هر پنج گروه غذایی استفاده نمایید.
* نان سبوس دار استفاده کنید، شیر کم‌چرب و یا بدون چربی و گوشت بدون چربی مانند مرغ و ماهی استفاده کند. * از انواع مختلف میوه و سبزیجات در هر وعده غذایی استفاده کنید .
* از خوردن چهار تا شش وعده غذایی در روز به جای سه وعده با حجم بیشتر استفاده کنید. افزایش وعده های غذایی و کاهش حجم غذا در هر وعده به تسکین سوزش معده و ناراحتی گوارشی کمک کند.
* دقت کنید که غذای شما در قطعات کوچک تهیه شود و بشقابتان را پر نکنید .
* هر روزحداقل ۶ لیوان آب بنوشید .
* تغذیه در بارداری را جدی بگیرید.